Jakie powietrze?

Stacja należy do systemu Państwowego Monitoringu Środowiska. Zakres prowadzonych pomiarów to: ciągłe, automatyczne pomiary pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 oraz codzienne, manualne pomiary pyłu zawieszonego PM10 i benzo(a)pirenu (B(a)P).

Dane z pomiarów automatycznych dostępne są na bieżąco (w trybie on-line) na Portalu „Jakość Powietrza” Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska (https://powietrze.gios.gov.pl/) w zakładkach:

- bieżące dane pomiarowe ,

- informacje regionalne/dolnośląskie .

Wyniki pomiarów, dostępne są również w darmowej aplikacji GIOŚ na urządzenia mobilne: „Jakość powietrza w Polsce".

Dane z pomiarów manualnych, po oznaczeniu w laboratorium, publikowane są w Banku danych pomiarowych Portalu Jakość Powietrza GIOŚ.

Czym oddychamy i jakie są zanieczyszczenia powietrza?

Największym problemem w województwie dolnośląskim są wysokie poziomy stężeń: pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5, benzo(a)pirenu (wiele obszarów województwa, głównie w sezonie grzewczym), dwutlenku azotu (Wrocław, przez cały rok), arsenu (powiat głogowski, m. Legnica, przez cały rok) i ozonu (w lecie).

Krótka charakterystyka zanieczyszczeń powietrza mierzonych w Lubaniu oraz główne źródła ich powstawania:

• - Pyły zawieszone, w tym PM10 i PM2,5

Pyły zawieszone są mieszaniną niezwykle małych cząstek, nie stanowią jednorodnej grupy substancji. Mogą to być drobiny kurzu, popiołu, sadzy oraz piasku, a także pyłki roślin, a nawet starte ogumienie, tarcze i klocki hamulcowe samochodów. Na powierzchni takich cząsteczek często osiadają inne substancje (m.in. wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne i metale ciężkie), które w ten sposób mogą przenikać do organizmu wraz z wdychanym powietrzem.

PM10 to pył, którego cząsteczki mają średnicę 10 mikrometrów lub mniejszą. Taki pył łatwo przenika do górnych dróg oddechowych i płuc, powodując kaszel, trudności w oddychaniu i zaostrzenie objawów alergicznych. Skutki zdrowotne mogą być poważniejsze, jeżeli na powierzchni cząsteczki pyłu znajdują się inne, toksyczne substancje.

PM2,5 to pył, którego cząsteczki mają 2.5 mikrometra lub mniej. Tworzą go często substancje toksyczne – m.in. związki metali ciężkich czy lotne związki organiczne. PM2.5 jest bardziej niebezpieczny dla zdrowia niż PM10 – mniejsze cząsteczki trafiają aż do pęcherzyków płucnych, a stamtąd mogą przenikać do krwi. Głównymi źródłami emisji pyłów zawieszonych w Polsce są: spalanie paliw stałych w piecach domowych, a także w znacznie mniejszym stopniu: hałdy i wyrobiska, transport drogowy, zakłady przemysłowe.

• Benzo(a)piren (B(a)P)

Należy do wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA), powstaje w wyniku niepełnego spalania związków organicznych, w tym paliw stałych, drewna, odpadów.

B(a)P jest substancją bardzo toksyczną, rakotwórczą, kumuluje się w organizmie. Podobnie, jak w przypadku pyłów zawieszonych, głównym źródłem emisji WWA w Polsce jest sektor komunalno-bytowy (wykorzystujący paliwa stałe: domowe piece grzewcze, domowe piece centralnego ogrzewania, kuchnie kaflowe, kominki itp.).

(GIOŚ)